Mỹ Áp Thuế Quan Lên Việt Nam Tác Động Ra Sao Đến Ngành Cơ Khí?

Trong bối cảnh thương mại toàn cầu liên tục biến động, việc Mỹ áp thuế quan lên hàng hóa từ Việt Nam đã tạo nên nhiều ảnh hưởng sâu rộng đối với các ngành sản xuất, đặc biệt là ngành cơ khí – lĩnh vực vốn đang phát triển nhanh và đóng vai trò trụ cột trong công nghiệp chế tạo.

1. Tác động từ chính sách thuế quan Mỹ đến thương mại cơ khí

Chính sách thuế quan của Mỹ hiện không áp dụng đồng loạt lên tất cả mặt hàng, nhưng những nhóm sản phẩm có liên quan đến linh kiện cơ khí, kim loại, thép hợp kim hay phụ kiện máy móc đang bị siết chặt hơn. Nguyên nhân là Mỹ lo ngại Việt Nam có thể trở thành điểm trung chuyển cho các sản phẩm có xuất xứ từ các quốc gia bị áp thuế nặng như Trung Quốc.

Do đó, các mặt hàng cơ khí Việt Nam phải chứng minh nguồn gốc rõ ràng, tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe khi muốn xuất khẩu vào thị trường Mỹ.

2. Ảnh hưởng thực tế đến ngành cơ khí Việt Nam

• Xuất khẩu gặp khó khăn

Các sản phẩm cơ khí như chi tiết máy, dao cụ, phụ tùng cơ khí chính xác vốn được xuất khẩu nhiều sang Mỹ, nay bị kiểm soát gắt gao hơn. Với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, việc thiếu hệ thống truy xuất nguồn gốc và tiêu chuẩn quốc tế khiến rủi ro bị từ chối đơn hàng tăng cao, ảnh hưởng trực tiếp đến kế hoạch sản xuất.

• Chi phí đầu vào tăng cao

Ngành cơ khí phụ thuộc lớn vào vật tư nhập khẩu như thép hợp kim, vật liệu phủ cứng, mảnh dao tiện, phụ kiện CNC… Khi nguồn cung toàn cầu bị thắt chặt, chi phí nguyên liệu tăng nhanh, dẫn đến giá thành sản phẩm cơ khí trong nước cũng tăng theo.

• Hạn chế đầu tư từ đối tác quốc tế

Chính sách thuế quan thiếu ổn định khiến nhiều tập đoàn quốc tế e ngại khi đầu tư mở rộng nhà máy tại Việt Nam. Điều này có thể làm ngành cơ khí Việt Nam hụt mất các nguồn lực quan trọng về công nghệ và tài chính trong dài hạn.

3. Doanh nghiệp cơ khí cần làm gì để thích nghi?

Dù đối mặt với nhiều thử thách, ngành cơ khí Việt Nam vẫn có cơ hội bật lên nếu biết tận dụng tình hình để tái cấu trúc. Một số giải pháp thiết thực:

• Chuẩn hóa quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn ISO, CE hoặc UL nhằm đáp ứng yêu cầu thị trường khó tính.

• Xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc vật tư đầu vào và kiểm soát toàn bộ chuỗi cung ứng.

• Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, mở rộng sang châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc – nơi Việt Nam đã có FTA và lợi thế thuế suất.

• Đầu tư vào công nghiệp hỗ trợ nội địa, chủ động hơn về nguyên vật liệu thay vì phụ thuộc vào nhập khẩu.

4. Giải pháp vĩ mô: Hướng đi cho ngành cơ khí Việt Nam

Về lâu dài, ngành cơ khí cần đồng hành cùng chính sách quốc gia để:

• Nâng cao tỉ lệ nội địa hóa trong các sản phẩm cơ khí, giảm phụ thuộc nguồn nguyên liệu từ nước ngoài.

• Phát triển cụm công nghiệp hỗ trợ, liên kết giữa các nhà sản xuất – cung ứng – phân phối để chủ động ứng phó với biến động bên ngoài.

• Tận dụng các hiệp định thương mại tự do (CPTPP, EVFTA, RCEP…) để mở rộng thị trường và tối ưu hóa lợi thế thuế quan.

Mỹ áp thuế, ngành cơ khí Việt Nam cần phản ứng ra sao?

Việc Mỹ áp thuế quan lên hàng hóa Việt Nam là một hồi chuông cảnh tỉnh cho các ngành sản xuất, đặc biệt là ngành cơ khí. Thách thức là có thật – từ chi phí tăng, rào cản xuất khẩu đến nguy cơ mất lòng tin thị trường. Tuy nhiên, nếu chủ động chuyển đổi, minh bạch hóa chuỗi cung ứng và đa dạng hóa thị trường, ngành cơ khí Việt Nam hoàn toàn có thể đứng vững và vươn lên mạnh mẽ trong kỷ nguyên thương mại toàn cầu mới.