Tiện là gì? – Một phương pháp gia công cơ khí phổ biến như thế nhưng không phải ai cũng am hiểu tường tận về tiện. Nhiều người khi gia công luôn mắc phải các sai lầm, các vấn đề khó khăn trong việc gia công như không biết cách gá, tiện nhanh hỏng dao cụ hoặc sản phẩm tiện không đạt chất lượng mong muốn. Hãy cùng Synce tìm hiểu thêm về tiện để giải quyết những thách thức này.

1. Tìm hiểu tiện là gì ?

Tiện là một kỹ thuật chế tạo công nghiệp phổ biến nhất trong lĩnh vực cơ khí. Nó sử dụng máy tiện để chế tạo các chi tiết máy móc với độ chính xác cao.

Quá trình tiện cho phép tạo ra hình dạng và kích thước tùy ý cho các chi tiết được tạo ra, và nó đóng vai trò quan trọng trong sản xuất các thiết bị điện tử, máy móc và đồ gia dụng.

Phương pháp tiện sử dụng chuyển động cắt Vc, kết hợp với hai chuyển động tiến dao dọc Sd và tiến dao ngang Sng của dao. Khi tiện trục trơn, chỉ sử dụng chuyển động tiến dao dọc Sd, trong đó Sd khác 0.

Khi tiện mặt đầu hoặc cắt đứt, chỉ sử dụng chuyển động tiến dao ngang Sng, trong đó Sng khác 0. Các chuyển động này được điều khiển để tạo ra hình dạng và kích thước mong muốn trên chi tiết được gia công.

2. Đặc điểm của phương pháp tiện là gì?

Tiện là phương pháp gia công cắt gọt phổ biến nhất trong lĩnh vực công nghiệp, chiếm khoảng 25% – 35% sản phẩm phục vụ cho hoạt động gia công cắt gọt trong phân xưởng.

Việc tiện thường được thực hiện trên các loại máy tiện như máy tiện ren vít vạn năng, máy tiện đứng, máy tiện cụt, máy tiện RW, máy tiện tự động, máy tiện CNC… Tuy nhiên, cũng có thể thực hiện tiện trên các loại máy công cụ khác như máy khoan, máy phay, máy doa…

Công cụ cắt gọt được sử dụng trong quá trình tiện được gọi là dao tiện. Có nhiều loại dao tiện khác nhau, từ dao tiện ngoài, đầu thẳng, đầu lỗ, đầu định hình cho đến các loại mảnh dao tiện và cán dao tiện. Việc lựa chọn loại dao phù hợp phụ thuộc vào loại vật liệu gia công, hình dạng và kích thước chi tiết cần tiện.

3. Các dạng gia công tiện thông dụng

Các phương pháp tiện tinh, tiện thô và tiện bán tinh là những phương pháp thường được sử dụng trong quá trình gia công tiện vì đây là các phương pháp chính để tạo ra các hình dạng và bề mặt chuẩn xác của các chi tiết máy.

Tiện thô là gì?

Trong quá trình gia công tiện, bước đầu tiên cần thực hiện là gia công phá. Mục đích của gia công phá là loại bỏ các khuyết tật bên ngoài của phôi như rỗ, dính cát, biến cứng và các sai lệch quá lớn. Có thể sử dụng các phương pháp cắt theo từng lớp, cắt theo từng đoạn hoặc kết hợp cả hai phương pháp để thực hiện tiện thô mặt ngoài.

Phương pháp cắt theo từng lớp cho phép đạt được độ chính xác cao, nhưng năng suất lại thấp do tổng quãng đường di chuyển của dao là lớn. Phương pháp cắt theo từng đoạn sử dụng nhiều lần cắt trên mỗi đoạn để đảm bảo lượng dư và lực cắt không quá lớn, tuy nhiên, độ cứng và độ vững lại thấp.

Kết hợp giữa hai phương pháp trên (cắt phối hợp) sẽ giải quyết nhược điểm của từng phương pháp, đảm bảo độ chính xác cao và năng suất tốt.

Đối với gia công thô, máy tiện CNC cần có độ cứng vững cao và công suất lớn để đạt được năng suất cao. Tuy nhiên, độ chính xác không cần phải quá cao. Trong trường hợp khối lượng công việc ít, gia công phá có thể được phân công trên những máy tiện cũ trong phân xưởng.

Tiện bán tinh là gì?

Tiện bán tinh là một bước quan trọng trong quá trình gia công tiện và được thực hiện trước khi áp dụng phương pháp tiện tinh. Bước này nhằm loại bỏ các bậc gồ ghề trên bề mặt của chi tiết, với chiều sâu cắt thường từ 2 đến 4 mm, để chuẩn bị cho gia công tiện tinh tiếp theo. Khi lựa chọn chiều sâu cắt, cần đảm bảo rằng nhiệt cắt không ảnh hưởng đến chất lượng và độ chính xác của từng chi tiết được gia công.

Tuy nhiên, không nên chọn một chiều sâu cắt quá nhỏ để tránh tình trạng trượt vượt và rung động trong quá trình gia công. Để đạt được hiệu suất tốt nhất, nên sử dụng dao thép hợp kim với tốc độ cắt vừa phải.

Tiện tinh là gì?

Để đạt được bề mặt sáng bóng trong quá trình gia công, chúng ta có thể sử dụng phương pháp tiện tinh mỏng bằng dao hợp kim hoặc dao kim cương. Để đảm bảo độ thẳng và bề mặt lưu loát, lưỡi cắt cần được mài cẩn thận.

Phương pháp tiện tinh mỏng có chế độ cắt với lượng chạy dao và chiều sâu cắt nhỏ, trong khi vận tốc cắt khá lớn. Ví dụ, khi gia công hợp kim nhôm, tốc độ cắt có thể từ 1000 đến 1500m/phút; hợp kim đồng thì tốc độ cắt từ 300 đến 450m/phút; còn với kim loại khác, tốc độ cắt thường từ 200 đến 250m/phút.

Nếu bạn đang tìm kiếm phương pháp gia công tối ưu cho kim loại màu, thì phương pháp tiện tinh mỏng là sự lựa chọn hàng đầu. Điều đặc biệt về vật liệu này là không thể mài được, vì diện tích gia công bị dính chặt lấy bề mặt làm việc của đá mài. Điều này có nghĩa là nếu sử dụng phương pháp mài khác, có thể làm mất khả năng cắt gọt hiệu quả của kim loại màu. Do đó, phương pháp tiện tinh mỏng là lựa chọn số một cho gia công kim loại màu.

4. Khả năng và công nghệ của tiện

Khả năng tạo hình

Tiện là một phương pháp gia công linh hoạt và có thể thực hiện nhiều loại bề mặt tròn xoay khác nhau. Dưới đây là một số loại gia công tiện phổ biến:

• Tiện mặt ngoài (Turning outside diameter): Gia công để tạo ra mặt ngoài trên chi tiết tròn xoay.
• Tiện lỗ (Turning inside diameter): Gia công để tạo ra lỗ tròn trong chi tiết.
• Tiện mặt đầu (Facing): Gia công để làm phẳng và chuẩn bị bề mặt đầu của chi tiết.
• Tiện cắt đứt (Parting off): Gia công để cắt tách chi tiết ra khỏi phôi ban đầu.
• Tiện ren ngoài (External threading): Gia công để tạo ra ren ngoài trên chi tiết.
• Tiện ren trong (Internal threading): Gia công để tạo ra ren trong lỗ trên chi tiết.
• Tiện công ngoài (Grooving or grooved turning): Gia công để tạo ra các rãnh, mài rãnh, hoặc cắt gọt các rãnh trên mặt ngoài của chi tiết.
• Tiện côn trong (Internal taper turning): Gia công để tạo ra côn trong lỗ trên chi tiết.
• Tiện định hình (Profile turning): Gia công để tạo ra các hình dạng phức tạp và định hình cụ thể trên mặt ngoài hoặc trong của chi tiết.

Các loại gia công tiện này cung cấp khả năng linh hoạt cho quá trình sản xuất và cho phép tạo ra các chi tiết với độ chính xác và hình dạng mong muốn.

Khả năng đạt độ chính xác cao

Độ chính xác của quá trình tiện phụ thuộc vào nhiều yếu tố quan trọng như sau:

• Độ chính xác của máy: Điều này bao gồm độ đảo trục chính, độ song song của sống trượt với đường tâm trục chính, độ đồng tâm của các ụ động và trục chính. Máy tiện càng chính xác, khả năng đạt được độ chính xác cao trong quá trình tiện càng tốt.
• Tình trạng dao cụ: Độ sắc và độ cứng của dao cụ tiện cũng ảnh hưởng đáng kể đến độ chính xác của quá trình gia công. Dao cụ cắt phải được mài cẩn thận và đảm bảo độ thẳng và bề mặt lưu loát để đạt được chất lượng gia công mong muốn.
• Trình độ tay nghề công nhân: Kỹ năng và kinh nghiệm của người thợ tiện cũng đóng vai trò quan trọng trong đạt được độ chính xác cao. Người thợ cần có kiến thức và kỹ năng về cách thiết lập máy, lựa chọn dao cụ, và điều chỉnh các thông số gia công phù hợp.
• Phương pháp gia công: Sử dụng máy tiện CNC có thể cung cấp độ chính xác cao hơn so với tiện trên máy vạn năng, do quá trình gia công được điều khiển bằng chương trình và không phụ thuộc nhiều vào kỹ năng của người thợ.
• Độ chính xác về vị trí tương quan: Độ đồng tâm giữa các bậc trục và độ đồng tâm giữa mặt trong và mặt ngoài của chi tiết cũng ảnh hưởng đến độ chính xác. Phương pháp gá đặt phôi và chất lượng máy cũng có tác động đáng kể.
• Tiện ren: Trong quá trình tiện ren, độ chính xác có thể được đánh giá bằng cấp số ren (VD: cấp 7). Ra là sự sai số của tiện ren và có thể đạt giá trị nhỏ như 2.5 – 1.25 micro mét.

Những yếu tố trên cần được đảm bảo và điều chỉnh một cách chính xác để đạt được độ chính xác mong muốn trong quá trình gia công tiện.

5. Phương pháp tiện đúng cách:

Tiện là một phương pháp gia công phức tạp trong đó các bước thực hiện rất quan trọng để đảm bảo chất lượng và độ chính xác của sản phẩm cuối cùng.

Quy trình tiện đúng cách:

Khi thực hiện gia công tiện CNC, các yếu tố cần thiết sau đây cần được cân nhắc để đảm bảo quy trình thành công:

• Chuẩn bị và cài đặt máy CNC: Trước khi bắt đầu tiện, cần đảm bảo rằng máy CNC được chuẩn bị và cài đặt một cách chính xác. Điều này bao gồm kiểm tra độ chính xác và hiệu suất của máy để đảm bảo quá trình gia công diễn ra một cách chính xác và hiệu quả.
• Lựa chọn dụng cụ cắt phù hợp: Việc lựa chọn dụng cụ cắt phù hợp cho từng bộ phận máy là rất quan trọng. Điều này giúp gia công trở nên nhanh chóng và chính xác hơn, đồng thời giảm thiểu độ hao mòn của dụng cụ cắt. Đảm bảo dụng cụ cắt được mài cẩn thận để đạt được độ thẳng và bề mặt lưu loát.
• Thiết lập các thông số gia công: Quy trình thiết lập các thông số gia công như tốc độ quay, sức ép cắt và chiều sâu cắt là rất quan trọng. Cần đảm bảo rằng các thông số này được thiết lập đúng để đạt chất lượng sản phẩm mong muốn.
• Theo dõi quá trình gia công: Việc theo dõi quá trình gia công và kiểm tra hoạt động của máy là cần thiết. Điều này giúp phát hiện sớm các vấn đề có thể xảy ra và đưa ra giải pháp kịp thời để tránh ảnh hưởng đến chất lượng và độ chính xác của sản phẩm.
• Kiểm tra kết quả sau khi tiện: Sau khi hoàn thành gia công các bộ phận máy, cần kiểm tra kết quả và đảm bảo rằng chúng đáp ứng yêu cầu của khách hàng. Việc kiểm tra chất lượng và độ chính xác của sản phẩm là cần thiết để đảm bảo chất lượng cuối cùng.

Với những điều cần thiết trên, quy trình gia công tiện CNC sẽ trở nên hiệu quả hơn và đảm bảo chất lượng sản phẩm cuối cùng đáp ứng yêu cầu của khách hàng.

Cách gá phôi vào máy tiện:

Để gá phôi vào máy CNC để tiện, bạn có thể thực hiện các bước sau:

Chuẩn bị phôi cần gia công:

Để chuẩn bị phôi cho quá trình gia công, hãy lưu ý các bước sau:

• Nắm rõ kích thước của phôi: Trước khi bắt đầu gia công, hãy nắm rõ kích thước của phôi bao gồm đường kính, chiều dài và độ chính xác yêu cầu. Điều này giúp lựa chọn mặt kẹp phù hợp và đảm bảo rằng phôi sẽ được gia công đúng kích thước.
• Làm sạch phôi và kiểm tra trạng thái bề mặt: Trước khi gắn phôi vào máy, hãy làm sạch phôi và kiểm tra trạng thái bề mặt. Đảm bảo rằng phôi không bị cong vênh, lệch tâm hoặc có lỗi về độ dày mỏng. Điều này đảm bảo quá trình gia công diễn ra một cách chính xác và chất lượng.
• Lựa chọn và làm sạch kẹp phù hợp: Tùy thuộc vào kiểu và kích thước của phôi, hãy chọn kẹp phù hợp. Trước khi sử dụng, hãy làm sạch kẹp và mặt bàn của máy để loại bỏ bụi, dầu, cát hoặc giấy nhám. Điều này giúp đảm bảo một bề mặt phẳng và độ bám dính vừa phải để giữ phôi ổn định trong quá trình tiện.
• Gắn và kẹp phôi trong máy: Đặt phôi lên đế kẹp và đảm bảo rằng đáy phôi tiếp xúc đầy đủ với mặt kẹp. Cài đặt vị trí và hoạt động của kẹp một cách chính xác trong máy CNC. Sử dụng tay kẹp hoặc trợ lực để kẹp phôi vào kẹp, vặn chặt sao cho phôi không bị lệch tâm, nghiêng hoặc xoay. Kiểm tra lại vị trí của phôi trước khi bắt đầu gia công.

Lưu ý: Trong giai đoạn lắp và gá phôi vào máy CNC, bạn cần tuân thủ đầy đủ quy định an toàn lao động và được đào tạo bài bản để tránh gây hỏng máy hoặc tai nạn cho chính mình.

6. Kết luận

Quá trình tiện là một phương pháp gia công cơ khí quan trọng, cho phép tạo ra các chi tiết với kích thước và hình dạng chính xác. Sử dụng dao tiện, quá trình tiện loại bỏ vật liệu từ bề mặt phôi để tạo ra các đường cắt và hình dạng mong muốn.

Máy CNC được sử dụng phổ biến trong quá trình tiện, đảm bảo độ chính xác cao và khả năng lập trình linh hoạt. Các máy CNC có thể được cấu hình để tiện trên nhiều loại vật liệu và sản xuất các chi tiết đa dạng cho các ngành công nghiệp khác nhau.

Tiện đóng vai trò không thể thiếu trong việc cung cấp các bộ phận chính xác và đồng bộ cho các ngành công nghiệp. Các chi tiết tiện được sử dụng trong việc lắp ráp máy móc, sản xuất ô tô, hàng không, điện tử, và nhiều lĩnh vực khác. Độ chính xác và độ tin cậy của quá trình tiện đóng góp vào hiệu suất và chất lượng của các sản phẩm cuối cùng.

Tóm lại, tiện là một quá trình gia công quan trọng trong công nghiệp cơ khí, đảm bảo sự chính xác và đồng bộ của các chi tiết. Quá trình tiện được thực hiện trên máy CNC và đóng góp vào việc sản xuất các thành phần chính xác cho nhiều ngành công nghiệp khác nhau.

CÔNG TY TNHH THƯƠNG MẠI SYNCE

Là công ty chuyên phân phối, mua bán linh kiện, phụ kiện, dụng cụ cơ khí chính xác và bán lẻ các sản phẩm dụng cụ cắt gọt và thiết bị cơ khí dao phay,mũi khoan, taro, bầu kẹp, collet… từ các thương hiệu lớn trên thế giới.

Đại lý phân phối chính thức thương hiệu WIDIN, với các đối tác như: Kennametal, Koizumitool, Guhring, Yamawa, C.K.K,… chuyên cung cấp dao cụ cắt gọt kim loại, thiết bị công nghiệp. Dịch vụ gia công dụng cụ cắt gọt theo yêu cầu cho các xưởng cơ khí Việt Nam

Liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn và trải nghiệm sản phẩm công nghệ mới và đa dạng hơn.

Website: https://synce.com.vn/

Email: xuantuyen@synce.com.vn
Hotline: 09777 42 938